Vrijdag 19 april 2024.

Om 06.30 uur ben ik al weer wakker om verder te schrijven aan mijn dagboek. Het liefste maak ik het ‘s-avonds af maar dat lukt niet altijd. Mijn keelpijn is nagenoeg over maar ik ben nog wel aan het snotteren. Mori en Hiromi blijven me later vandaag maar tissues geven, hele pakken, ze zijn zo zorgzaam. Hiromi heeft op dit tijdstip al haar dagelijkse ronde van 2,5 kilometer gejogd. Ze begint iedere ochtend om 5 uur, dus nog in het donker, wat een discipline. Een lamp om haar nek zegt ze, of aan haar kleding en dan is het geen probleem. Het is daarom extra sneu dat ze rugklachten heeft, het is een vlieggewicht, daar ligt het niet aan.

Daarna maakt ze een heerlijk ontbijt klaar met gekookte eieren die al helemaal zijn gepeld en netjes door midden gesneden worden geserveerd, samen met ham, tomaatjes, brie en toast. Ze is er maar druk mee, Mori ligt waarschijnlijk nog op een oor. Er valt nog wat te wijzigen aan het traditionele rollenpatroon. Ik vraag of ik ergens mee kan helpen, maar dat hoeft niet. We nemen het er goed van en zitten lang aan tafel.

Rond tienen vertrekken we dan toch voor een dagje sightseeing. Het is nog een eindjerijden naar de haven voor de eerste stop. Er ligt een heel groot cruiseschip, goed voor 2.000 passagiers zegt Mori, dat zijn meer mensen dan dat er in mijn dorp wonen..... Het heet de Queen Elizabeth en is van het bedrijf Cunard, Brits zegt Mori, dat moet ook wel met deze naam. Mori schiet meteen “een half rolletje vol” met zijn mooie Nikon camera en dat zal de hele dag zo doorgaan. Daar staan de Japanners ook wel om bekend..... Later komen we in het overdekte winkelcentrum een hoop westerse toeristen tegen, daar zullen er ongetwijfeld. veel van het cruiseschip bij zitten.

Sorry dat ik het schrijf, maar ze zijn bijna allemaal (veel) te zwaar. Dat is behalve hun niet Japans zijn toch het eerste dat opvalt. Zeker in dit land waar bijna niemand last heeft van overgewicht, al is het zelfs hier aan het toenemen zegt Mori. De levensverwachting loopt terug omdat mensen te veel en te vet zijn gaan eten. Wij gaan naar het kasteel van Kochi, een van de 12 originele houten kastelen van Japan, ruim 400 jaar oud. Het eerder bezochte kasteel van Matsuyama behoort ook tot dit rijtje, dat van bijvoorbeeld Osaka echter niet. We doen de schoenen uit op fe houten vloer en lopen helemaal naar boven waar we een schitterend uitzicht hebben over de stad, de Grote Oceaan enz. ook al iis het door de hitte wel “heiig” of wat is een goede term. Bij het verlaten van het kasteel spreek ik wat Britten, inderdaad van het schip. Ze maken een cruise van twee weken van Tokio naar Nagasaki en weer terug. Ze doen blijkbaar alleen kustplaatsen aan want ze slaan Kyoto over. Dat is de culturele en ook vroegere hoofdstad van Japan en is een verplicht nummer als je voor de eerste keer naar het land van de rijzende zon gaat, de Hinomaru, zo mooi rond en rood op de vlag.

Dan is het al dik middag, Mori belt op naar een kennis voor de lunch, ik hoor dat hij het over mij heeft, een hito uit Oranda. Het is nog een half uur rijden naar het restaurant van Yoko-San en zij serveert lekkere ramen, noedelsmet vlees , ei en groenten. Het is een flinke portie en als Mori vertelt dat ik de Henro loop krijgen we ook nog osettai, extra rijst en groenten. Het is veel te veel en ik moet opletten dat ik niet op de mensen ga lijken die ik zojuist beschreef, dat is het laatste.... We krijgen nog gratis koffie na, ook een osettai. Ik baal dat ik geen klompjes bij me heb.

Het middagprogramma begint met een bezoek aan het papiermuseum. Hier laten ze gedetailleerd zien hoe er met de bast van een bepaalde boom, ik ben de naam even kwijt, papier wordt gemaakt. (Yvonne?j Ik wil het museum al inlopen, er is Engelse toelichting, maar Mori zegt dat iedere bezoeker het zelf mag proberen. Ik ga dus met behulp van de instructrice aan de slag. Het is te uitvoerig om te beschrijven maar drie kwartier later heb ik papier gemaakt en ik mag het meenemen. Mori heeft alles gefilmd en zet het wel op een USB-stick. Ik realiseer me meteen dat dit het werk is van de Nederlander Rogier waar Floortje Dessing een mooi programma over heeft gemaakt. Iedereen kent hem hier in Kochi zegt Mori en hij heeft hem wel eens ontmoet.

Dan is het de hoogste tijd om de de “cottage” van Mori en Hiromi te bekijken. Die ligt boven op een heuvel in Ino, ten westen van Kochi. Deze heuvel is eigendom van de familie Wada, nu van zoon Mori. Zijn ouders liggen hier begraven en hij steekt wierook voor hen aan. Ook groeit er veel bamboe en als die opkomt kun je die meteen afkappen en in de jonge plant zitten binnenin bamboescheuten, die je kunt eten. Ik mag met het vlijmscherpe mes ook een scheut kappen en schoonmaken, hij had het me beloofd. Alweer wat nieuws geleerd vandaag, zeer interssant.. Hoe kun je de natuur beter gebruiken. Het is geen roofbouw want het groeit als kool. Het kappen is niet bij te houden zegt Mori en het groeit maar een-twee maanden, in de lente. Ja, hij is veel aan het woord, Hiromi is terughoudender en laat hem zijn gang gaan. We lopen door naar de cottage en het terras wordt opgemaakt en “geopend” We hebben een schitterend uitzicht over de rivier die we zijn overgestoken en over Ino. Het ligt aan onze voeten. Ze laten me de cottage zien binnen, alles is voorhanden, koelkast, tv, computer en een hele lading boeken. Ik drink een koud biertje en geniet van het panorama. Vanaf hier kun je alles in de gaten houden zegt alweer Mori. Zo ziet hij regelmatig later in de middag politie-auto’s en postwagens bij de rivier.... het is dan “technisch weer” en nog te vroeg om terug te gaan naar het bureau dan wel kantoor..... :-)

We brengen de bamboescheuten naar Yoko-San, zij kan het goed gebruiken voor haar restaurant. Ontzettend aardig van Mori en Hiromi, zelf hebben ze al voldoende. Haar kleindochter is ook aanwezig, een keurig beleefd meisje. Ze zou graag naar Nederland willen gaan zegt ze maar haar Engels is nog wat te slecht. Misschien zou ze kunnen oefenen met een penvriendin. Mori en Hiromi hebben me de hele dag rond gereden en van betalen wilden ze niks weten. Nu is het eindelijk tijd om wat terug te doen. Gisteravond had ik ze al uitgenodigd om ergens te gaan eten en dat nemen ze gelukkig aan, zo neem ik Hiromi ook werk uit handen. Ze stellen voor om naar de Italiaan te gaan, niet zo ver van hun appartement. Mijn gastheer en gastvrouw nemen allebei een combi-menu,wel een verschillend en ik bestel een pizza.Nou ja, twee halve, dat kan hier blijkbaar ook, heel mooi. Eentje met vis en eentje met vlees. Witte wiijner bij, lekker. Hiromi is te moe voor een glaasje rode wijn zegt ze en Mori moet nog rijden dus ik zit als enige aan de alcohol. Daarna nog koffie met cake, grappa hebben ze niet. Mori kent het niet en zoekt het meteen op. Het zal me niet verbazen als ze dit bij een volgend bezoek van mij in huis hebben.

Ik sta nergens van te kijken, ik heb ze vorig jaar een kwartier gesproken toen ik ze op die heuvel tegenkwam en we hebben mailcontact gehouden. Een jaar later rijden ze een paar uur om mij ergens op te halen en mag ik zomaar een paar nachten bij hen logeren met gratis heerlijk eten erbij. Ik gebruik het woord heel vaak, hoeveel synoniemen zijn er, maar ik vind het van een ongelooflijk grote gastvrijheid getuigen. Kobo Daishi hoeft hen niks meer te leren, ze brengen net als Nobuhiko en Jiro alles al in praktijk, ze laten het gewoon zien.

Eenmaal thuis vraagt Hiromi nog of ik in de ofuro wil, ze brengt een handdoek en de gevouwen was van gisteren. Ik zeg dat een douche voldoende is en wens haar welterusten, ze slapen boven. Als ik mijn tanden ga poetsen en ga douchen zie ik op de keukentafel een glaasje water staan met een paar aspirines erbij. Ze denkt aan alles, ze kan zo de verzorging in, het is een schat.

Zaterdag 20 april 2024

Gisterenavond hèb ik mijn dagboek helemaal bijgewerkt dus ik kan blijven liggen tot Hiromi me voor het ontbijt roept. Ik ben wel eerder wakker, het is hier vroeg licht. Japan doet zijn bijnaam eer aan. Hiromi heeft er weer werk van gemaakt en er is onder andere ook eten van Yoko-San bij, in haar restaurant hebben we gisteren geluncht. Nog een osettai van haar, zij is ook al zo’n lieve vrouw. We zouden rond 9 uur nog de heuvel naar tempel 32 oplopen, niet zo ver bij hen vandaan. Om een uur of 11 moet ik echter al naar het busstation voor de expressbus naar Kyoto, daar breng ik de laatste dagen van deze vakantie door. Mori stelt daarom mede vanwege mijn voort durende verkoudheid voor om dat maar te laten schieten. Ik vind het een goed plan. Er is daarom nog genoeg tijd voor koffie en ik pak mijn boeltje in. Mori neemt nog een paar laatste foto’s samen met de klompjes voor hen en ook voor Yoko-San Mori en Hiromi krijgen uiteraard wat grotere, die heb ik bij me, netjes ingepakt en wel. Ofschoon het er wel een beetje verfomfaaid uitziet na drie weken rugzak. Ze zijn met de inhoud niet minder blij en dat moet worden vastgelegd. Ik heb nu nog een paar klompjes over. Er komt als het goed is nog een ontmoeting.

Onderweg naar het busstation stopt Mori bij de Lawson en Hiromi stapt uit. Ik vermoed dat ze een flinke lunch voor me in gaat slaan, ik vang wat woorden op. Aan het volume van de plastic tas te zien is het tevens goed voor het avondeten en dat blijkt te kloppen. Het verbaast me niks. Ja, het is zo’n lange rit zegt ze, dat klopt. We rijden het terrein aanhef busstation op en Mori parkeert zijn auto. De minuten tikken weg tot het 12.00 is, maar we “spotten” nog steeds geen bus. Dan zie ik mensen met rolkoffers naar een bushalte aan de straat lopen. Ik denk dat we daar moeten zijn. Als wij er arriveren rijdt de bus ook naar de halte. Mori neemt de aller- allerlaatste foto’s als ik de bus instap, Hij heeft me ook nog een USB-stick mee gegeven, die moet ik nog bekijken. Ik bedank hen heel hartelijk met een diepe buiging, en slik mijn opkomende tranen weg achter mijn mondmasker. Ik hou het net droog.

Donderdag had ik al een kaartje gekocht en ik kon nog de beste stoel uitkiezen. Helemaal links vooraan, met het beste uitzicht. In Japan rijden ze li is dus het stuur zit rechts. Ik zet de rugleuning wat naar achteren als ik de juist knop heb gevonden en zak lekker achterover. Er is iwifi al moet je die steeds opnieuw bevestigen als je een paar minuten niet aan het internetten bent. In de leuning zit een stopcontact zodat mobieltje en iPad voldoende opgeladen blijven. Ik plaats nog eens wat op Facebook ook in de Imternationale Henrogroep en lees de blog van Henrosan Yvonne, die nu ook in Japan is.

Onderweg stoppen we een paar keer voor een sanitaire pauze en mensen hebben dan de gelegenheid om tevens wat eten en drinken te kopen voor onderweg. Ik volg de route en denk dat we in het midden van Shikoku naar het Honshu gaan over de lange verbinding, brug, richting Okayama. Zo ben ik met de trein maar dan de andere kant op gereisd. De bus neemt evenwel een andere route, richting Tokushima in het Noordoosten, waar mijn Henro begon. Vanaf daar gaat het richting Honshu, het water over naar Osaka. Vervolgens Kobe en uiteindelijk Kyoto. Voordat we daar arriveren ga ik in de bus naar het toilet. Volgens mij is er niemand naar toe gegaan. Het is er schoon, maar dat is in Japan anders dan vaak in Nederland normaal. Het begin van het toiletpapier zit echter nog in een driehoekje gevouwen, dat zegt genoeg.

Iets voor half zes ben ik op het station van Kyoto. Het is er bijna net zo hectisch als in Tokyo als.ik naar de in- en uitlopende mensenmassa kijk. Heel wat anders dan het mooie lieflijke Shikoku dat een paar uur eerder nog voorbij gleed. Mijn hotel ligt vlakbij, maar wel aan de andere kant van het station, en het is hier geen “Kuuk” ..... Hoe en waar moet ik er overheen?. Maps.me wijst me denk ik de richting van trappen en roltrappen op, maar dat is nogal een U-bochtconstructie. Als ik eindelijk aan de andere kant ben zie ik dat er ook een looppad helemaal onderdoor is. Dat had ik beter kunnen nemen.

Afijn, tegen zes uur ben in ik in het hotel en laat het bad langzaam vollopen. Op de TV staat de het wifi-password, die is per kamer anders. Er is gelukkig ook een klein koelkastje, daar kan het restant van de lunch en de drankjes waaronder ook nog een blikje bier. Ik ga de deur niet meer uit en schrijf mijn blog. Morgen heb ik afgesproken met Seiko die ik vorig jaar helemaal in hèt zuidwesten van Shikoku zo op de grens van Kochi en Ehime heb ontmoet. Toen heb ik twee dagen met haar gelopen en dat was heel gezellig. Op station Uwajima heb ik haar uitgezwaaid, het centrum van de aardbeving van een paar dagen geleden. Vanaf daar ging ze toen terug hier naar Kyoto, haar woonplaats. Ze werkt in het oudste theater van Kyoto en misschien wel van Japan, het Minamiza theater. Daar is nu een expositie en ze heeft me uitgenodigd om daar morgen samen naar te gaan kijken en dat vind ik ontzettend leuk. Ik had haar nog een bericht gestuurd om de tijd en plaats af te spreken waar we elkaar kunnen ontmoetenen haar tevens eerlijk verteld dat ik wel wat verkouden ben. Ik was een beetje huiverig dat ze dan misschien af zou haken, maar ze kijkt er naar uit om me weer te zien schreef ze. Het genoegen is geheel wederzijds.

Zondag 21 april 2024.

Ik ben op tijd wakker ook al heb ik pas om 10.00 uur met Seiko afgesproken. Voor vandaag heb ik een ontbijt besteld hier in het hotel en ik kan tot 8.45 uur terecht, niet zo heel laat dus. Snel haal ik nog een scheermesje bij de receptie want ik wel er wel netjes op staan natuurlijk en mijn eigen mesje begint een beetje bot te worden,, al heb ik er meer bij me. In de hotellobby staat een tafeltje met wat bakjes erop waar de gasten van alles kunnen pakken, kammetjes, tandenborstel, scheermesjes, douchemuts enz. Allemaal wegwerpspul, niet zo heel duurzaam, ik wil er zo min mogelijk gebruik van maken, maar zondig een keer. Ik ben wel wat gespannen om haar weer te zien, maar ik vind het vooral ontzettend leuk dat ze de hele dag voor me heeft vrij gemaakt. Prompt snij ik me eenbeetje voor op mijn kin. Het stelpen duurt even maar uiteindelijk houdt het op. Ik voorkom gelukkig wel dat er een bloeddruppel op mijn mooie witte Henro t-shirt valt Dat wil ik haar natuurlijk showen.

Uiteindelijk kan ik naar het ontbijtbuffet, Japans en westers. Ik ben laat en sommige dingen zijn al op al is er nog meer dan genoeg. Het lokaal doet nogal aan een kantine denken, plastic tafeltjes en stoeltjes allemaal keurig achter elkaar. Ik denk dat ik er de komende dagen maar vanaf zie. Eenmaal terug op de kamer is het tandenpoetsen en spullen pakken. Seiko heeft me geappt dat ze al in de trein zit en in aantocht is, ik ben op tijd beneden. Zij is ook voor tienen in de hotellobby op de derde verdieping, ze ziet me meteen en ik haar. De begroeting is wat onhandig, dat werkt in Japan anders dan in Nederland, maar ik geef haar toch een voorzichtige knuffel. Ze heeft een guitig, vrolijk lief gezicht en ze zal de hele dag regelmatig blijven lachen en wat giebelen, ik word er helemaal blij van. Het weer is niet bepaald je van het, het regent en dat zijn ook de voorspellingen voor de rest van de dag had ik op buienradar gezien, maakt niet uit, het gezelschap vergoedt alles. Ik heb een cape en een plu bij me.

Seiko stelt voor om eerst een dagkaart te kopen voor al het openbaar vervoer in Kyoto. Goede actie, niet al te veel lopen met dit miezerweer. Het kost ¥ 1.100 ongeveer € 7 geen geld. Ik mocht het programma samenstellen, zij kent natuurlijk al heel Kyoto. Ze woont in een prachtige stad, de culturele hoofdstad van Japan met heel veel UNESCO Werelderfgoed. Ik ben er 22 jaar geleden geweest toen ik voor de eerste keer in Japan was, maar kan me niet meer alles precies herinneren.Als eerste gaan we naar de gouden tempel, gelegen in een prachtig park. Met de sakura en een zonnetje erbij is het hier vast en zeker nog mooier, maar ik geniet van de mooie feeërieke tempel die spiegelt in het water wat er voor ligt. Seiko wijst me erop daar ook een foto van te nemen. Ik volg haar advies braaf op.... :-) Er zijn ondanks het mindere weer drommen toeristen. Ik hoor veel Spaans om me heen, in de bus hier naar toe ook al, opvallend. Duits bijvoorbeeld nog heel weinig. Veel toeristen kopen een stempelboek en laten van iedere tempel een stempel erin zetten. Seiko en ik halen arrogant onze neus er voor op, het Henro stempelboek, dat is het echte werk!

Het is al dik middag en we hebben zin in iets warms, koffie. We vinden een leuk barretje in een zijstraatje, klein maar fijn. Seiko had gevraagd of ik de Henro-kaart mee wou nemen. Ik heb er zelfs twee bij me, van heel Shikoku en van Ehime. Die mooie stevige die ik van die aardige mevrouw in de Noukyoucho had gekregen, ik kreeg die gratis bij mijn stempel. Ik laat Seiko de route zien die ik gelopen heb en zij wijst me op de route die nog komen gaat in Kagawa. Ze geeft me tips waar ik op moet letten. Ik heb niet alles onthouden maar tegen die tijd vraag ik het nog wel een keer. Ze zegt dat ik nog wat pittige heuvels en tempels voor de boeg heb, inderdaad. Deze dappere dame heeft die al allemaal bedwongen. De volgende keer is het met tempel 66 meteen weer raak. Tot mijn verbazing zie ik dat die in Tokushima ligt en niet in de laatste prefectuur Kagawa. In dit gedeelte van Shikoku loopt er een smal stukje Kagawa over Tokushima heen richting Ehime. Vanuit Ehime moet je bijna wel via Tokushima naar Kagawa. Een beetje zoals Noorwegen helemaal om Zweden en Finland loopt.

Behalve een gouden tempel is er ook een zilveren. Via het bekende twee kilometer lange filosofenpad waar je onder de kersenbomen al wandelend tot rust kunt komen lopen we er naar toe. Ook hier weer veel toeristen bij deze andermaal mooi gelegen tempel. Tussen de heuvels van Kyoto, daar wandelt Seiko vaak een gedeelte van de Kyoto trail vertelt ze, in totaal 50 kilometer lang. Vanaf de achterliggende heuvel hebje een prachtig uitzicht over deze tempel zegt ze. Misschien iets voor een volgend bezoek. Seiko maakt weer af en toe foto’s van me en ik dus ook van haar. Uiteindelijk ook een selfie. Ik vraag haar of ik die op mijn weblog, mijn dagboek mag plaatsen en dat vindt ze goed. Ik zet ze niet op sociale media, daar doet ze niet aan.

Dan is het de hoogste tijd om naar haar werkplek te gaan, het meer dan 400 jaar oude theater Minamiza, het moet zo ongeveer het oudste van Japan zijn. Een paar keer vervallen of afgebrand maar in de originele staat hersteld. We gaan er met de bus naar toe en wandelen het laatste stukje. Het ligt midden tussen andere gebouwen, maar valt meteen op. De voorgevel is werkelijk prachtig. Het interieur is zo mogelijk nog fraaier, als ik de grote zaal zie, krijg ik kippenvel, zo mooi. Ze is zo gelukkig en blij als ik dat haar vertel, misschien had ze daar nog twijfels over, nou dat is echt nergens voor nodig. Haar collega’ s hebben nu dienst, ze gaan heel vriendelijk, liefdevol, respectvol en grappig met elkaar om. Ik merk dat ze heel blij en trots is op haar baan en terecht. Wie zou hier nIet willen werken. Ze had mijn komst natuurlijk al lang en breed aangekondigd, de monden vallen niet open van verbazing, nou ja, er zit een masker voor. Seiko vertelt me van alles over de tentoonstelling over de kostuums die in film entheaterproducties worden gedragen en wat de diverse tekens erop betekenen. Heel leerzaam, op het hoofdpodium staan ook nog voorwerpen en kledingstukken uitgestald en daar eindigt de expositie, heel bijzonder. Seiko vraagt een collega of hij een foto van ons wil maken, dan kunnen we vanwege het licht wel beter knielen, op onze hurken zitten, zeggen ze.

Wat een bijzondere, mooie ervaring. Ik ben er stil van, Seiko heeft ook gewoon mijn kaartje van een paar tientjes betaald. Ze had als medewerkster blijkbaar evenmin gratis toegang als ze van buitenaf de tentoonstelling wil bekijken. Als ze aan het werk is kan ze er natuurlijk gratis een keer langs lopen als ze naar het toilet moet of wat dan ook. Wij lopen richting de foodmarket, een ander hoogtepunt van Kyoto, dat overal wordt genoemd. Ook hier wemelt het van de toeristen. Het is een lange overdekte markt van honderden meters of nog meer. Seiko koopt viscrackers voor haar moeder, die vindt ze zo lekker zegt ze. Even verderop drinken we een half glaasje sake. Het glaasje staat in een houten bakje, die krijg je ook in de lunch van de Nederland Japan vereniging. Ja, bij speciale gelegenheden wordt er uit hethouten bakje gedronken weet Seiko. Ze vertelt chauvinistisch maar vast naar waarheid dat Kyoto water zo ongeveer het beste van Japan is en daarmee ook de sake. Die was heel lekker.

We willen gaan eten, nu is het mijn beurt om Seiko uit te nodigen, zij mag kiezen. Ze weet een leuk restaurant hoog boven het station, daar moeten we toch zijn. Het is er druk en we moeten nummertjes trekken. Ze had zin in steak maar die zijn helaas al op. Ze hebben nog wel hamburgers, vast en zeker veel lekkerder dan bij de McDonalds, ik kom daar verder nooit. Ik bestel er ook eentje, wel een ander menu dan zij, en ik neem er rode wijn bij, Seiko houdt het bij water. Tot slot koffie en dan zit de dag er bijna op. Ik grijp diep in mijn rugzak en haal er de laatste klompjes uit, speciaal verpakt en wat groter dan de andere. Kawaii zegt ze zo leuk. Ze wijst me de weg terug naar het hotel en we nemen met een knuffel afscheid. Matane zeggen we en niet sajonara, tot weerziens dus.

Tijdens het eten sprake we weer over de Camino, haar beste vriendin heeft die vorig jaar gelopen vanaf de Franse grens en Seiko zou het haar graag nadoen. Vorig jaar had ze het daar ook al een paar keer over. In Japan zijn de vakanties alleen niet zo lang en de enige mogelijkheid om lang weg te gaan is je baan opzeggen. Dat wil ze natuurlijk niet. Ze kan vast iets anders vinden maar ze wil in het prachtige unieke theater blijven werken. Eenmaal terug op mijn kamer verwerk ik de indrukken van deze bijzondere dag, toch wel een hoogtepunt deze vakantie. Hoe zou ik haar kunnen helpen. Kan ik een brief sturen naar het theater laat haar alsjeblieft een paar maanden naar Spanje gaan. Ze zien me al aankomen, zo’n rare buitenlander die niets van de Japanse gewoontes en mores begrijpt. Het kan misschien haar positie zelfs wel schaden als ik dat voor haar of namens haar zou durven te vragen. Ik breek me het hoofd, Wie kan er iets voor haar betekenen om haar droom waar te kunnen maken? Ik gun die lieve schat alles en ik hoop van harte dat het er ooit van komt. Moe van het denken en van alle indrukken zet ik het bad maar aan. Ik bekijk mijn mailtjes en appjes en reageer hier en daar. Maar snel gaan slapen, het is al middernacht. Het dagboek komt morgen wel.

Maandag 22 april 2024.

Op internet zie ik dat NEC het helaas niet heeft gered in de bekerfinale. Jammer voor de Nijmegenaren en voor een paar collega’s, fanatieke supporters van die club. Ik ga snel aan de slag met mijn dagboek, er valt heel wat te schrijven over gisteren. Dat duurt een paar uur en dan vergeet ik hier en daar nog wat. Tussendoor eet ik mijn laatste sandwich op van Mori en Hiromi, die lag nog in de koelkast. Die is nog goed en samen met wat water is dat mijn ontbijt. Om half elf ga ik pas de deur uit, dat werd tijd.

Eerst naar de VVV in het station. Ik heb een lijstje geprint met de belangrijkste bezienswaardigheden in Kyoto en ik wil in ieder geval nog naar de 1.000 tori’s., de prachtige rood zwarte, Fushimi Inara-Taisha. Een van de belangrijkste bezienswaardigheden in Kyoto naast de tempels die ik gisteren al heb bezocht. Ik vraag of ze een plattegrond van Kyoto hebben en of ze me de weg kunnen wijzen. Waar moet ik zijn en hoe kom ik er. De mevrouw legt het geduldig uit, het is niet zo ver. 5 minuten met de trein. Als ik het kantoortje uitloop zie ik het pas aan de muur hangen. De belangrijkste trekpleisters staan daar vermeld met het juiste vervoermiddel erbij. Hoe kun je er het beste naar toe. Dat weet ik dan voor morgen en woensdag.

Het voelt gek om weer alleen op pad te zijn na al die dagen gezelschap. Nog in Shikoku Nobuhiko en daarna Mori & Hiromi en hier Seiko. Je moet weer alles zelf uitzoeken. Dat is wennen, maar wel leuk. Ik denk slim te zijn en koop weer een dagkaart voor het openbaar vervoer., net als gisteren. Ik loop naar het perron voor de lokale lijnen, maar mijn kaartje wordt niet geaccepteerd. Die is alleen voor de bus en de metro, maar nietvoor de JR treinen. Er gaan soms dingen mis. Ik moet de lokale trein hebben want de trein naar Nara stopt niet overal. Bij station Inari moet ik eruit, aan de zuidkant van Kyoto. Het krioelt er werkelijk van de mensen. Aan de overkant gaan er al weer mensen terug. Het perron is bijna te klein, het staat bomvol. Of ze van een concert of sportwedstrijd terug komen, niet normaal. Ik hoef de meute maar te volgen richting de ingang, dat is aan de overkant van de straat. Er staat al snel een grote torii, poort en daar achter tempels maar ook veel gebouwen, kramen waar ze van alles verkopen. Eet- en drinkwaren en allerlei (goedkope) souvenirs. Achter de tempel begint de route naar de heuveltop en daar loop je steeds door een lange rij van aaneengesloten rood-zwarte poorten, torii’s, het is een prachtige belevenis.

Je hoort alle talen van de wereld, er moeten hier heelveel landen vertegenwoordigd zijn. Het is een behoorlijke klim en af en toe kun je ergens uitrusten bij een van de vele eet- en drinktentjes onderweg. Er zijn ook diverse begraafplaatsen op de heuvel waar vaak de kleine poortjes bij staan, in mini formaat. Die kun je ook overal kopen. Een lift of kabelbaan is er niet, dat valt sommige toeristen zwaar aan het gehijg en gesteun te horen. Hun t-shirts zijn al compleet doorweekt, helemaal nat van het zweet, die kun je uitwringen. Je hebt bovenaan een heel mooi uitzicht over Kyoto, ik koop net als veel anderen een ijsje en geniet ervan. Daar zie ik dat er ook een paaltje van de Kyoto trail staat. Seiko kent dit uiteraard en heeft dit beslist al vaak gezien, maar dus ook tijdens het lopen van deze wandeling rond haar stad.

Het is tijd voor de afdaling en die gaat weer door net zo veel poortjes als tijdens de klim. Ik heb het idee dat het iets rustiger is, het is nog een uur naar beneden en ik moet onderhand naar het toilet. Tot mijn geluk en verbazing zie ik er vrij snel eentje. Onverwacht. Het toiletpapier is op maar ik heb papieren zakdoekjes bij me. Als ik nog verder afdaal loop ik een galerijtje binnen en daar hebben ze mooi porselein, lakwerk enz. Ik zie ook puzzels liggen van de tori’s en van de zilveren tempel waar ik gisteren met Seiko ben geweest. Ik koop ze allebei, dat doe ik vaak van toeristische bezienswaardigheden die ik ooit heb bekeken. Ik heb een behoorlijke verzameling, maar ik heb ze nog niet allemaal gelegd. Ik neem me voor om dat met deze wel snel te doen, Japan tenslotte.

Ik ga terug naar het JR station en wil de trein naar Gion nemen, de bekende historische wijk van Kyoto. De medewerkster van de VVV had dat vanmorgen op de kaart omcirkeld. De goed Engels sprekende medewerkster van het station, het staat op haar badge, vertelt me echter dat ik dan naar een ander station moet van de Keihan lijn. Volgens mij een privemaatschappij. JR, Japan Railways is publiek, van de staat. Het station is een paar honderd meter verder, met maps.me kan ik het gemakkelijk,vinden. Bij de kaartjesautomaten is het zoeken. Welk station moet ik hebben en hoe duur is dat.

Het station blijkt vlakbij het Minamiza theater te liggen, sterker als ik het station uitga loop ik er voor langs. Het moet het station zijn waar Seiko uitstapt als ze naar haar werk gaat. Ik hoop niet dat ze me ziet vanuit haar kantoor, straks denkt ze nog dat ik haar achtervolg......

ik ga snel een andere kant op, op weg naar Gion. Met behulp van mijn mobieltje kom ik er, wel op op gaan letten met de batterij. Het is een mooie oude wijk met historische huizen en veel tempeltjes, ook is er een prachtige pagode van 5 verdiepingen en verderop zie ik een groot boeddhabeeld dat ik van een afstand fotografeer. Er zijn veel vrouwen die in kimono rondlopen, ook veel westerse toeristen. Je kunt die allemaal huren voor een uur of nog iets langer, inclusief witte sokjes en houten teenslippers, zodat je je even een Japanse dame waant. Mannen kunnen overigens ook traditionele kleding huren. Ik zie stelletjes die dat hebben gedaan. Er zijn heel veel winkeltjes, barretjes en restaurantjes en ik kijk af en toe op de menukaart die buiten hangt. Een restaurant ziet er leuk uit en ze hebben behalve Japans eten ook veel westers eten op de kaart. Tapas en zelfs paella. Dat is een van mijn lievelingsgerechten en ik besluit om hier te gaan eten. Het is alleen nog veel te vroeg, amper vier uur. De zaak gaat pas om vijf uur open dus dat duurt nog even. Er is hier genoeg te zien en ik loop nog wat straatjes af. Ik moet wel opletten dat ik het terug kan vinden, dat is niet mijn sterkste kant.

Om half zes ben ik toch op de juiste plek beland en ik kan naar binnen. Het loopt al aardig vol en de diensters spreken allemaal goed Engels. Het merendeel van de gasten lijken me ook toeristen, ik zie weinig Japanners. Er loopt ook een blond meisje in de bediening, duidelijk evenmin van hier. Ik krijg een leuk tafeltje aan de zijkant snik wil ook een voorgerecht bestellen maar de serveerster zegt dat de paella een grote portie is dus ze raadt me dat af. Heel aardig van haar, ook al is het niet zo zakelijk. Het formaat blijkt mee te vallen. Ik eet het zonder problemen allemaal op met een glas witte wijn erbij. Er is ook nog plaats voor een toetje en koffie met een borrel. Ze hebben hier van alles zie ik boven de tap.

Ik heb lekker gegeten en dan mag het wat kosten. Nog steeds lopen er veel toeristen rond in de ondertussen mooi verlichte straten. Het is half acht en ik ga terug naar mijn hotel waar ik een uurtje later arriveer. Ik check mijn mails en apps en laat het bad vollopen. Daar blijf ik lang inzitten, zo warm mogelijk. De verkoudheid is nog steeds niet helemaal over. Ik blijf nog wat snotteren. Om 22.00 uur begin ik aan mijn dagboek maar het blijft bij een paar regels, ik ga slapen.

Dinsdag 23 april 2024.

Het einde van mijn vakantie nadert. Dit is de laatste volledige vrije dag. Morgen terug naar Tokio, maar zover is het nog niet, hoewel, als ik dit schrijf... De laatste dagen werk ik steeds in de ochtend mijn blog bij en nu dus ook. Daarom ben ik weer later op pad en er moet ook nog worden ontbeten. Een eindje naast het hotel zit een restaurant waar je zelf je ontbijt kunt samenstellen met diverse gerechten. Je kunt die allemaal op een automaat selecteren en vervolgens daarin afrekenen. Je krijgt een bonnetje en in no time staat het eten op tafel. Nou ja, daar kun je het zelf mee naar toenemen. Voor ¥ 700, nog geen € 5 heb je dan prima gegeten. Rijst, ei met bacon, zalm, misosoep en gratis water of groene thee erbij. Er zijn meer toeristen die dit bedacht hebben, de prijs is een derde van het ontbijt in het hotel.

Vandaag wil ik naar de tempel die Seiko me heeft geadviseerd maar wat was de naam ook weer? Iets met een B? Ik twijfel en denk de verkeerde te hebben dus ik ga terug. Dan kijk ik nog eens goed bij de hoogtepunten van de VVV, nee ik had wel de goede. Mijn reistijd is wat langer geworden dan de bedoeling was, ik ben er pas na de middag. Maar zolang je met je treinkaartje niet uitcheckt kun je ook hier op en neer blijven reizen...

De Byodoin tempel, dat was de naam is ook al weer prachtig, aan de zuidkant van Kyoto. Het is eveneens UNESCO Werelderfgoed. Volgens. Ik heeft Kyoto er zo ongeveer het meeste van in naar stadsgrenzen. Voor de hoofdhal, de Phoenixhal moet je extra entree betalen. Er zit een grote boeddha in lotushouding. Aan de muur hangen allerlei kleinere booedda figuren. Allemaal verschillende, schitterend houtsnijwerk. De gids vertelt alles helaas alleen in het Japans maar er zijn Engelse folders voor de buitenlanders. Hierna kun je in het museum die houten beelden (kopieën dan wel originelen) goed en van dichtbij bekijken, wat een precisiewerk allemaal. Het is nog steeds droog dus ik loop nog een rondje door de tuin, het omliggende park.

Niet al te lang want ik wil nog naar het Arashiyama park helemaal in het westen van de stad. Deze keer heb ik mazzel met het vervoer. Ik pak de JR lijn en kan meteen in de sneltrein instappen terug naar het Centraal Station in Kyoto, daar moet ik overstappen op een andere lijn. Ik kom weer langs Manneken, waar ik vanmorgen nog een wafel heb gekocht. De zaak heeft als logo het beroemdste beeldje van Belgie. Ook het vervolg van de reis gaat goed. Ik heb hier nog een paar uur om wat rond te kijken. Het is een heel mooi natuurgebied met tempels, een bamboebos, hoger op de heuvel een apenpark enz. Ik kan niet alles zien, daarvoor is het te druk en te groot op de smalle paadjes en weggetjes. Weer veel en grote groepen bezoekers, ik zie veel vlaggetjes van de reisgidsen waar de mensen dan achteraan lopen. Ik bezoek nog uitgebreid een tempel, alweer UNESCO. Tegen sluitingstijd komt er nog een grote groep scholieren. Het duurt even voor ik mijn schoenen weer aan kan trekken. Je moet in de tempel op sokken lopen op de houten vloeren, ze zijn al wat bezweet van een hele dag rondsjouwen.....

De laatste avond hier wil ik okonomiyaki eten, de bekende Japanse pannenkoek. Er zijn twee versies van, maar hoe en wat? Ik had vanmorgen al gegoogled maar ik vraag me af of ik dat nog kan vinden en mijn batterij is al een heel eind leeg. Ik vraag op het station naar een dichtbij gelegen restaurant waar ze het lekkere gerecht serveren. Nou in het station zelf. Dat is een stad(je) op zich, maar uiteindelijk heb ik het gevonden. Er staat een rij buiten het restaurant te wachten. Nummertjes trekken, een half uur later zit ik aan tafel. Ik bestel er met alles erop en eraan, specialiteit van het huis. In het midden van ieder tafeltje zit een bakplaat. Daar wordt de pannenkoek op geserveerd. Vervolgens kun je die met een klein spatelmesje in stukken snijden en op je bord leggen en opeten met de stokjes. Ik bestel er bier bij en daarna ook nog sake. Een chocolade ijsje na en dan nog naar het badhuis Ume-Yu, ook een tip van Seiko.

De baliemedewerkster die me verwees naar het okonomiyaki restaurant weet ook hoe ik hier naar toe moet gaan. Per bus, de vierde halte, vertrek vanaf perron A2. Dat lukt prima, daar stap ik uit maar hoe nu verder. Het zou vlakbij zijn. Aan de overkant van de straat is een hotel en daar vraag ik het nog even na. De receptie is al dicht maar als ik bel komt er een mevrouw tevoorschijn en zij wijst me de weg, het is maar een paar honderd meter. Het is een leuk klein badhuis, maar toch met diverse baden en ook een sauna. Er zijn veel buitenlanders en ik raak aan de praat met een Australiër van een jaar of 40. Hij komt uit Melbourne en is mrt zijn gezin, vrouw en twee kinderen voor net eerst hier in Japan. Tokio, Kyoto en Osaka, dat is het reisschema. Het bevalt hem prima, vooral de lage prijzen. Hij houdt het voor gezien en wenst me nog een prettig verblijf in Japan. Van hetzelfde. Ik ga er ook uit en bij het afrekenen valt mijn oog op geinige onsen- sokken. Ik koop een paar. De bus terug rijdt net voor mijn neus weg, maar 5 minuten later komt de volgende al en zo heb ik vandaag toch nog gebruik kunnen maken van mijn gisteren gekochte dagkaart die ik vandaag pas heb afgestempeld. Terug in het hotel drink ik het blikje bier van Mori en Hiromi nog op. Het stond nog in de koelkast. Ik eet er een klein zakje macadamia nootjes bij, dat had ik eveneens nog op voorraad. Tanden poetsen en naar bed.